Choroba o podłożu neurologicznym powoduje, iż zaburzeniu może ulec wiele, niezbędnych w codziennym życiu, funkcji naszego organizmu. Jedną z takich funkcji może być zdolność do samodzielnego spożywania oraz przygotowywanie posiłków: chorzy neurologiczni często nie są w stanie sami gotować, a ich bliscy - opracować prawidłowej zbilansowanej diety, odpowiedniej w ich chorobie.
Poważnym problemem, na jaki trzeba zwrócić uwagę, jest ryzyko niedożywienia pacjentów chorych neurologicznie. Niedożywienie czyli niedobór składników pokarmowych może prowadzić do wyniszczenia organizmu oraz może powodować dodatkowe komplikacje, np. przyśpieszyć postęp choroby podstawowej oraz być przyczyną dodatkowych powikłań.
Wśród pacjentów neurologicznych na rozwój niedożywienia, narażone są szczególnie osoby po udarach mózgu, chorzy na chorobę Parkinsona, stwardnienie rozsiane, stwardnienie zanikowe boczne, zespoły otępienne oraz chorobę Alzheimera.
Przykładowo, ryzyko rozwoju niedożywienia po udarze mózgu dotyczy nawet 62 % chorych – ryzyko jest większe w tej grupie pacjentów ponieważ wielu z nich ma objawy tzw. dysfagii, czyli zaburzeń połykania.
Wśród chorych na Parkinsona w zaawansowanym etapie choroby obserwuje się niedożywienie aż u ok. 80% chorych. W ostatnich latach niedożywienie wśród pacjentów stało się na tyle istotnym problemem, że w styczniu 2012 r. Ministerstwo Zdrowia nałożyło na szpitale obowiązek kontroli stanu odżywienia chorych, którzy do nich trafiają.
Często opiekun chorego musi ponieść wysiłek związany z organizacją codziennego życia swojego podopiecznego. W zespołach otępiennych bardzo częstym zjawiskiem są zaburzenia odczuwaniu głodu i pragnienia oraz zaburzenia funkcji poznawczych. Zaburzenia te powodują, że chory nawet nie wie, że jest głodny – tak bywa często w bardziej zaawansowanej chorobie Alzheimera. W takiej sytuacji chorym trzeba zapewnić regularność posiłków nawet wtedy, gdy sami o to nie proszą.
Wiele osób zarówno opiekunów jak samych chorych nie zdaje sobie sprawy, że w chorobie Parkinsona trzeba zwiększyć ilość dostarczanych kalorii, ponieważ niekontrolowane drżenia mięśni, które towarzyszy tej chorobie, to dodatkowa praca oraz przede wszystkim dodatkowe zużycie energii. Trzeba też pamiętać, że nawet przy pełnym pokryciu zapotrzebowania na węglowodany i białko może dochodzi do niedoboru określonych witamin czy składników mineralnych. Taka sytuacja może pojawiać się bardzo często w przypadku chorych neurologicznie.
U pacjentów mogą pojawić się niedobory określonych składników pokarmowych na skutek:
W przypadku choroby Parkinsona należy pamiętać o zapewnieniu odpowiedniej kaloryczności całodziennej diety, ponieważ drżenie spoczynkowe mięśni, będące jednym z objawów choroby Parkinsona, generuje zwiększone zapotrzebowanie na kalorie. Kolejnym wyzwaniem w tym wskazaniu jest przyjmowanie leku lewodopy (L-DOPA), który jest podstawowym elementem terapii chorych na Parkinsona. Dochodzi do ograniczonego wchłaniania L-Dopy podczas spożywania posiłków zawierających duże ilości białka.
W związku z powyższym ilość białka w diecie osób chorych na chorobę Parkinsona powinna być ograniczona do 0,8 g białka na kg masy ciała dziennie. W uzasadnionych przypadkach, kiedy lekarz prowadzący zaleci, pojawia się konieczność jeszcze dodatkowego zmniejszenia ilości spożywanego białka podczas śniadania oraz obiadu na korzyść posiłku wieczornego. W tej sytuacji to kolacja dostarcza główną ilość zaleconego spożycia białka w ciągu dnia białka. Opisane podejście ma zapewnić większe wchłanianie lewodopy, a tym samym zwiększyć jej skuteczność terapeutyczną. Zażywanie lewodopy zwiększa też zapotrzebowanie na witaminy z grupy B, przede wszystkim B6, B12, PP i kwas foliowy zatem zaleca się częste spożywanie ciemnego pieczywa, grubych kasz, warzyw, nasion, jajek i przetworów mlecznych. W przypadku choroby Parkinsona nie wolno zapomnieć o innych dolegliwościach, tj. zaparciach, które stosunkowo często mogą pojawiać w tej grupie pacjentów. W celu zminimalizowania ryzyka zaparć, należy w diecie chorego uwzględnić dodatkowe ilość produktów zawierających błonnik takich jak: produkty zbożowe gruboziarniste, owoce czy warzywa. Należy także pamiętać o odpowiedniej ilość płynów – 6-8 szklanek dziennie oraz o zmniejszeniu zawartość w diecie produktów spowalniających pasaż jelitowy np.: banany, ryż biały czy mąkę ziemniaczaną. Wszystkie powyższe rekomendacje żywieniowe powinny zostać skonsultowane z lekarzem prowadzącym lub dietetykiem. Wraz z rozwojem choroby mogą się pojawić również problemy z odpowiednim przeżuwaniem oraz przełykaniem przygotowanego pokarmu. W związku z powyższym należy odpowiednio modyfikować konsystencję przygotowanych posiłków – pokarm powinien być papkowaty lub półpłynny. Można również sięgnąć po dostępne na polskim rynku preparaty typu Nutridrink, bądź zastosować zagęszczacze pokarmów oparte na gumie ksantanowej – np. Nutilis Clear. Wspomniane dietetyczne produkty dostępne w aptece ułatwią bezpieczne przełykanie chorym oraz zwiększą komfort opieki ich opiekunom.
W Polsce odnotowuje się ponad 60 000 udarów rocznie, a ich przebieg oraz rokowania bywają bardzo zróżnicowane. Jednak prawie w każdym przypadku odpowiednia dieta może odgrywać istotna rolę zarówno podczas powrotu do zdrowia jak i fazy ostrej udaru. Jednym z głównych warunków odpowiedniego żywienia osób po udarze mózgu jest zapobieganie niedożywieniu. W tym celu na pierwszym miejscu należy pokryć zapotrzebowanie białkowo-kaloryczne, które na skutek stresu metabolicznego związanego z chorobą ulega zwiększeniu. W trakcie rekonwalescencji po udarze niezwykle istotną kwestią jest odpowiednia podaż białka – w tym argininy – które pozwalają pacjentowi odzyskać siły w chorobie i pozytywnie wpłynąć na proces rehabilitacji po udarze mózgu, a także mają czynny udział w rekonwalescencji mózgu. W takich sytuacjach bardzo często lekarze polecają swoim pacjentom Cubitan – wysokobiałkowy preparat odżywczy, który zawiera 20 g białka i 3 g argininy.
W przypadku pacjentów po udarze mózgu należy pamiętać, że dysfagia, czyli trudności w przełykaniu, są jednym z głównych przyczyn niedożywienia oraz odwodnienia
Dieta może także przyczynić się do poprawy pamięci – np. u pacjentów na wczesnym etapie choroby Alzheimera. Aktualnie prowadzona jest coraz większa ilość badań oraz obserwacji klinicznych mających na celu weryfikację roli poszczególnych składników odżywczych w patogenezie chorób neurodegeneracyjnych. Badania te mają szczególne znaczenia w kontekście starzejącego się społeczeństwa oraz związanym z tym wzrostem liczby osób z zespołami otępiennymi. Istnieją doniesienia, wskazujące, że suplementacja specyficznych składników odżywczych we wczesnej fazie zespołu otępiennego oraz choroby Alzheimera może przyczynić się do opóźnienia pojawienia się uciążliwych objawów choroby, zwiększając w ten sposób jakość codziennego życia zarówno osób chorych, jak i ich opiekunów. Jednym z takich składników jest witamina B12, która odgrywa bardzo istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego np.: uczestniczy w tworzeniu otoczki mielinowej wokół komórek nerwowych.
Ważną zasadą w przypadku chorób neurodegeneracyjnych jest ograniczenie nasyconych kwasów tłuszczowych w diecie – czyli tłuszczy pochodzenia zwierzęcego. Powodują one podniesienie cholesterolu całkowitego i LDL, zwiększają ryzyko miażdżycy, która często jest przyczyną chorób otępiennych. Unikajmy zatem wieprzowiny, tłustego boczku, smażonego mięsa – ale jedzmy tłuste ryby, zawarte w ich nienasycone kwasy tłuszczowe chronią komórki nerwowe. Nie sposób nie wspomnieć o ostatnio opublikowanych badaniach z zastosowaniem doustnego preparatu Souvenaid, który w swoim składzie zawiera kwasy omega-3 (EPA i DHA) będąc składnikiem właśnie olejów rybich, a także witaminę E, C, cholinę i urydynę, który to preparat wykazał istotną poprawę pamięci w grupie pacjentów z wczesną postacią choroby Alzheimera. Badania te zostały przeprowadzone na grupie prawie 500 chorych, a więc stanowią rzetelny naukowy dowód na skuteczność specjalistycznej diety, dostosowanej do potrzeb chorych, jako wsparcia żywieniowego osób z chorobą Alzheimera. Przy tej okazji należy wspomnieć, że zarówno Souvenaid jak i inne produkty z kategorii dietetycznych środków specjalnego przeznaczenia medycznego powinny być stosowane pod nadzorem lekarza. Preparat Souvenaid wykazał również istotną redukcję poziomu homocysteiny, która to uważana jest niekiedy jako czynnik powodujący rozwój choroby Alzheimera. Homocysteina może uszkadzać komórki nerwowe, a jej poziom rośnie przy niedoborze witamin z grupy B i kwasu foliowego, zawartego choćby w zielonych warzywach, owocach czy pieczywie pełnoziarnistym. Coraz większa ilość danych naukowy pozwala potwierdzić istotną rolę jaką odgrywa dieta w powstawaniu, rozwoju oraz zapobieganiu chorobie Alzheimera – badania są w dalszym ciągu kontynuowane.
Są niezbędne w celu zapewnienia funkcjonowania witryny internetowej i nie można ich wyłączyć. Zazwyczaj są stosowane w odpowiedzi na podjęte przez użytkownika działania związane z żądaniem usług (ustawienie preferencji w zakresie prywatności użytkownika, logowanie, wypełnianie formularzy itp.). Można ustawić przeglądarkę, aby blokowała takie pliki cookie lub wyświetlała odpowiednie powiadomienia, jednak niektóre części witryny nie będą wówczas działały.
Umożliwiają nam liczenie odwiedzin i źródeł ruchu oraz pomiar i poprawę wydajności naszej witryny. Pokazują nam, które strony są najmniej i najbardziej popularne i w jaki sposób odwiedzający poruszają się po witrynie. Jeśli użytkownik nie zgodzi się na ich zastosowanie, nie będziemy wiedzieli, kiedy odwiedził naszą witrynę i nie będziemy w stanie monitorować jej wydajności.
Służą do zwiększenia funkcjonalności witryny internetowej i personalizacji jej treści. Mogą być stosowane przez nas lub przez osoby trzecie, których usługi zostały dodane do naszych stron. Jeśli użytkownik nie zezwoli na ich zastosowanie, niektóre lub wszystkie z tych usług mogą nie działać poprawnie.
Mogą zostać użyte przez naszych partnerów reklamowych poprzez naszą witrynę w celu stworzenia profilu zainteresowań użytkownika i wyświetlania mu odpowiednich reklam na innych witrynach. Nie przechowują bezpośrednio danych osobowych, lecz pozwalają na jednoznaczną identyfikację przeglądarki i urządzenia internetowego użytkownika. W razie braku zgody na ich zastosowanie reklamy prezentowane użytkownikowi będą w mniejszym stopniu dostosowane do jego zainteresowań.
W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie w ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies. Pliki cookies umożliwiają nam zbieranie anonimowych danych statystycznych w celu usprawnienia działania witryny, a po uzyskaniu Twojej zgody, umożliwiają nam dokonywanie pomiarów i analiz korzystania z witryny (analityczne pliki cookie), dostosowywanie witryny do Twoich zainteresowań (personalizujące pliki cookie) oraz przedstawianie odpowiednich dla Ciebie informacji oraz reklam (pliki cookie do targetowania).
AKCEPTUJĘ Odrzuć wszystkie i przejdź do serwisu Dostosuj ustawienia prywatności Poznaj naszą politykę prywatności Poznaj naszą politykę cookies
